Maak van oud metaal een nieuwe grondstof: herken het snel, scheid slim en lever veilig in voor meer opbrengst én minder CO2. Je ontdekt het verschil tussen ferro en non-ferro, handige tests (magneet, kleur, vonk), veelvoorkomende bronnen thuis en op het werk, plus tips voor veilige opslag en transport. Ook lees je waar je terechtkunt (milieustraat, schrootbedrijf, container), hoe prijzen worden bepaald en welke regels gelden (legitimatie, VIHB) zodat je aftrek voorkomt en maximaal profiteert.
Wat is metaalafval en waarom is het waardevol
Metaalafval is al het overtollige of afgedankte metaal uit je huishouden of bedrijf, van oude pannen, fietsen en kabels tot machines, leidingen en bouwprofielen. Het gaat grofweg om twee groepen: ferro metalen (ijzer en staal) die door een magneet worden aangetrokken, en non-ferro metalen zoals koper, aluminium, messing, lood en roestvast staal. Juist omdat metalen hun kwaliteit behouden als je ze omsmelt, is metaalafval enorm waardevol: het kan eindeloos worden gerecycled zonder noemenswaardig kwaliteitsverlies. Dat bespaart grondstoffen én energie; bijvoorbeeld bij aluminium scheelt recycling tot wel 90% energie ten opzichte van productie uit erts, en ook staal en koper leveren substantiële CO2-reducties op. Bovendien heeft metaalafval een directe geldwaarde, die afhangt van soort, zuiverheid, gewicht en marktprijzen.
Door netjes te scheiden en storende materialen zoals kunststof, hout, verf of olie te verwijderen, verhoog je de opbrengst en wordt recyclen efficiënter en veiliger. In Nederland en België kun je metaalafval kwijt bij de milieustraat, een schrootbedrijf of via een inzamelcontainer; hergebruik via een kringloopwinkel is nog beter als iets nog werkt. Door metaalafval apart te houden voorkom je dat waardevolle grondstoffen in de verbrandingsoven eindigen, beperk je milieuschade door mijnbouw en draag je bij aan een circulaire economie. Kortom: wat oud en zwaar lijkt, is in feite grondstof met blijvende waarde.
Ferro en non-ferro kort uitgelegd
Ferro metalen bevatten ijzer en zijn meestal magnetisch; denk aan staal en gietijzer. Ze zijn sterk, relatief zwaar en kunnen roesten zonder beschermlaag. Non-ferro metalen bevatten geen of weinig ijzer en reageren niet op een magneet; voorbeelden zijn koper, aluminium, messing, zink en lood. RVS en sommige nikkel- of chroomlegeringen worden bij schroot vaak als non-ferro gerekend, al kunnen ze deels magnetisch zijn door het ijzergehalte.
Voor je metaalafval is dit onderscheid handig: het helpt je sneller te scheiden, veiliger te werken en een betere prijs te krijgen. Non-ferro levert per kilo vaak meer op (vooral koper en messing), terwijl ferro door volume en gewicht loont. Een simpele magneettest en het gewicht geven je meestal direct duidelijkheid.
Veelvoorkomende bronnen thuis en op het werk
Thuis ontstaat metaalafval sneller dan je denkt: kapotte pannen en bestek, oude fietsen, kapotte gereedschappen, aluminium tuinmeubelen, versleten kranen en leidingen, radiatoren, een afgedankte cv-ketel, zinken dakgoten en kabels met koperdraad. Ook kleine elektronica bevat waardevolle metalen, al lever je die als e-waste in. Op het werk vind je metaalafval bij verbouwingen en installaties (stukjes koper- en aluminiumbuis, kabels, beugels, profielen), in de werkplaats of fabriek (spanen, plaatresten, slijtageonderdelen) en in de horeca (RVS werkbladen en apparatuur).
In de mobiliteitssector komen velgen, remschijven en accu’s vrij; die laatste horen apart vanwege lood. Door op de herkomst te letten kun je beter scheiden, vervuiling vermijden en de opbrengst verhogen, terwijl je tegelijk grondstoffen bespaart en recycling makkelijker maakt.
[TIP] Tip: Scheid metaalafval; recycling bespaart grondstoffen en levert geld op.
Herkennen, scheiden en veilig omgaan met metaalafval
Metaalafval herkennen begint simpel: gebruik een magneet om ferro (ijzer/staal) van non-ferro (zoals koper, aluminium, messing en RVS) te onderscheiden, let op kleur en oxidatie, voel het gewicht en luister naar de klank als je het tikt. Een korte vonkentest aan de slijptol kan staalsoorten onderscheiden, maar doe dit alleen als je gewend bent veilig te werken. Scheiden doe je bij voorkeur per metaalsoort en zo schoon mogelijk: haal plastic, rubber, verf en olie weg, bundel kabels en strip ze alleen als dat veilig en rendabel is, en lever elektronica als e-waste in zodat onderdelen verantwoord worden verwerkt.
Houd loodaccu’s, gasflessen en drukhouders altijd apart en ga er niet aan slijpen of boren. Veilig werken is key: draag stevige handschoenen, veiligheidsbril en schoenen met neus, let op scherpe randen en zware stukken, til met beleid of gebruik hulpmiddelen, en vermijd vonken in de buurt van brandbare materialen. Bewaar metaal droog en stabiel gestapeld zodat niets kan kantelen of lekken, en label verdachte of vervuilde stukken zodat je ze later correct kunt afvoeren.
Metalen herkennen (magneet-, vonk- en kleurtest)
Metalen herkennen pak je praktisch aan: begin met een magneet, want ijzer en de meeste staalsoorten pakken direct; non-ferro zoals koper, aluminium, messing en brons niet. RVS kan verwarren: austenitisch RVS (304/316) is meestal niet-magnetisch, maar kan aan randen of na vervorming licht aantrekken. De vonktest met een slijptol geeft extra zekerheid: gewoon constructiestaal geeft lange, felle, vertakkende vonken; hoog-koolstofstaal kortere, meer exploderende bundels; gietijzer korte, doffe vonken; non-ferro geeft vrijwel geen vonken.
Kijk tenslotte naar kleur en oxidatie: koper is roodbruin en kan groen patineren, messing geelgoud, brons warm bruin, aluminium zilvergrijs en opvallend licht in de hand. Combineer tests voor het beste resultaat en werk veilig: draag een bril en handschoenen en test op een schone, vonkvrije plek.
Slim scheiden voor maximale opbrengst
Als je metaalafval slim scheidt, verdien je direct meer. Houd ferro (ijzer en staal) apart van non-ferro en splits non-ferro verder per soort: koper, messing, aluminium, RVS en lood. Hoe zuiverder, hoe beter de prijs, dus verwijder schroeven, bouten, kunststof, verf en olie waar dat veilig kan. Kabels met dik koper leveren vaak meer op als je ze stript, maar reken even of tijd en risico’s opwegen tegen de meerprijs.
Label bakken of bigbags, bundel lange profielen en bewaar alles droog om roest en vervuiling te voorkomen. Meng geen legeringen: aluminium profielen, plaat en gegoten delen hebben elk een andere prijs. Lever gevaarlijke items zoals gasflessen en accu’s altijd apart in. Zo minimaliseer je aftrek voor vervuiling en maximaliseer je de opbrengst per kilo.
Veilig opslaan en transporteren
Veilig opslaan begint met structuur: bewaar metaalafval in stevige, stapelbare bakken of containers op een vlakke, droge ondergrond en zorg dat niets kan kantelen. Dek scherpe randen af, bundel lange profielen en verdeel het gewicht zodat pallets en rekken niet overbelast raken. Houd gevaarlijke stukken zoals gasflessen, spuitbussen, accu’s en olietanks apart, rechtop en goed geventileerd, en gebruik lekbakken voor alles waar nog vloeistof uit kan komen.
Voor transport zorg je dat de lading schoon, droog en goed vastgezet is met spanbanden of kettingen; gebruik netten of zeilen zodat er niets afwaait. Check het maximaal toelaatbaar gewicht van je voertuig, verdeel de massa laag en naar voren, en laad met hulpmiddelen in plaats van te tillen. Label containers duidelijk en houd kinderen en onbevoegden uit de opslagzone.
[TIP] Tip: Gebruik een magneet, draag handschoenen, sorteer ferro en non-ferro gescheiden in bakken.
Inleveren en verwaarden van metaalafval
Inleveren doe je via de milieustraat (kleine hoeveelheden, vaak gratis maar zonder uitbetaling), een schrootbedrijf (uitbetaling per kilo) of een container op locatie voor grotere volumes. De waarde die je krijgt hangt af van metaalsoort (ferro vs non-ferro, koperkwaliteiten, aluminiumlegeringen, RVS), zuiverheid en gewicht, plus de dagkoers op de metaalmarkt. Hoe schoner en beter gescheiden, hoe minder aftrek voor vervuiling zoals vocht, verf, isolatie of gemengde legeringen. Praktisch werkt het zo: je rijdt op de weegbrug, lost per soort, weegt na, krijgt een weegbon met fracties en prijzen en ontvangt de betaling, meestal via bank; voor particulieren is legitimatie verplicht en cash is vaak beperkt.
Zakelijk krijg je een inkoopfactuur met btw, en als je beroepsmatig metaalafval vervoert heb je in veel gevallen registratie nodig (zoals VIHB in Nederland). Lever e-waste, accu’s, gasflessen en drukhouders altijd apart in; die kennen aparte stromen en veiligheidsregels. Twijfel je over een partij, laat die ter plekke testen, dan voorkom je discussies en haal je de beste prijs.
Waar kun je terecht (milieustraat, schrootbedrijf, container)
Onderstaande tabel vergelijkt drie praktische opties om metaalafval in te leveren: milieustraat, schrootbedrijf en containerverhuur. Je ziet wat je kunt afgeven, wat het kost of oplevert, en waar je op moet letten.
| Optie | Wat kun je inleveren | Kosten / uitbetaling | Geschikt voor & aandachtspunten |
|---|---|---|---|
| Milieustraat (gemeente) | Huishoudelijk metaal (ferro/non-ferro), kleine tot middelgrote hoeveelheden; vaak gescheiden in ijzer/staal, aluminium, koper. Geen bedrijfsafval. | Geen uitbetaling; voor particulieren meestal gratis of met klein tarief per bezoek/pas (verschilt per gemeente). | Ideaal voor huishoudens en incidentele klussen. Neem legitimatie/milieupas mee; check openingstijden en toegestane hoeveelheden. Accu’s, gasflessen en elektronica apart inleveren. |
| Schrootbedrijf (metaalrecycler) | Breed assortiment metalen, ook grotere stukken en kabels; hogere prijs voor zuiver en gescheiden materiaal. Verontreiniging verlaagt de prijs. | Uitbetaling per kilo op basis van soort en dagprijs; identificatie/registratie verplicht; uitbetaling vaak via bank/PIN. | Geschikt voor particulieren en bedrijven met waardevolle of grotere volumes. Sorteer en verwijder niet-metalen delen. Zakelijk: vraag om weegbon/factuur; gebruik een VIHB-geregistreerde vervoerder of check of eigen transport is toegestaan. |
| Container (schrootcontainer huren) | Grote hoeveelheden schoon metaal per project; kies een aparte metaalcontainer. Geen gevaarlijk afval, batterijen of elektronica in de container. | Huur-, plaatsings- en transportkosten; bij metaalcontainers wordt opbrengst vaak verrekend. Bij voldoende volume kunnen kosten deels worden gedekt. | Ideaal voor bouw/renovatie en continu bedrijfsafval. Plaatsing op openbare weg kan vergunning vereisen. Laat leveren/afvoeren door VIHB-geregistreerd bedrijf; vul alleen met metaal en niet boven de rand (gewichtslimieten). |
Kern: kleine hoeveelheden naar de milieustraat, waardevolle of gesorteerde metalen naar het schrootbedrijf, en voor grote volumes is een container het meest efficiënt. Check altijd lokale regels, legitimatie en scheidingseisen voor de beste opbrengst.
Voor kleine hoeveelheden metaalafval kun je terecht bij de milieustraat: meestal gratis inleveren, maar zonder uitbetaling, met openingstijden, innamevoorwaarden en soms een limiet per bezoek of een pasje van je gemeente. Heb je materiaal dat geld waard is, dan ga je naar een schrootbedrijf; daar word je gewogen, lever je per soort in en krijg je uitbetaald op basis van zuiverheid en dagprijs, vaak met legitimatie.
Voor grotere volumes of doorlopende stromen is een container het handigst: je huurt een open of gesloten bak, laat die plaatsen en wisselen, en rekent af op gewicht en huurperiode. Houd fracties schoon en gescheiden en meld gevaarlijke items zoals accu’s of gasflessen vooraf, dan vermijd je aftrek en gedoe.
Prijsbepaling: kwaliteit, marktprijs en volume
Wat je krijgt voor metaalafval hangt vooral af van kwaliteit, marktprijs en volume. Kwaliteit gaat over zuiverheid en soort: schoon koper, gestripte kabel en zuivere aluminiumprofielen leveren meer op dan gemengde of vervuilde partijen met verf, olie, kunststof of vocht; ook de exacte legering telt, want sommige kwaliteiten zijn schaarser. De marktprijs volgt de dagkoers op de wereldmarkt en schommelt door vraag en aanbod, energieprijzen en wisselkoersen; schroothandels verwerken die koersen in hun eigen inkoopprijs.
Volume werkt in je voordeel: grotere, consistente stromen drukken de logistieke kosten per kilo, waardoor je vaak een betere staffelprijs krijgt. Lever dus gescheiden, schoon en droog aan, geef gewicht en samenstelling vooraf door en laat twijfelgevallen ter plekke testen om aftrek te voorkomen.
Fouten die je geld kosten en hoe je ze vermijdt
Dit zijn de meest gemaakte fouten bij het inleveren van metaalafval. Zo voorkom je aftrek en haal je de hoogste prijs.
- Vervuiling en mengen: ferro met non-ferro mixen, nat materiaal of resten van verf, olie en kunststof leveren direct aftrek op. Verzamel per soort, houd alles schoon en droog, label duidelijk en test twijfelgevallen (magneet-/vonk-/kleurtest).
- Verkeerde sortering: RVS tussen staal, gegoten aluminium bij profielaluminium of messing gemengd met koper drukt de waarde. Sorteer fijnmazig, houd legeringen apart en vraag de fractie-eisen van het schrootbedrijf op.
- Onrendabele bewerkingen en onduidelijke afspraken: kabels blind strippen loont vaak niet bij lage koperfractie; gasflessen en accu’s in de partij geven afkeur; onvolledige info leidt tot discussies. Check prijzen en staffels vooraf, bepaal of strippen loont, lever gevaarlijke items apart in, vraag een weegbon en let op piek- en dalmomenten in de markt.
Met schoon, goed gescheiden materiaal en heldere afspraken voorkom je verrassingen. Een paar minuten extra sorteren en checken betaalt zich vrijwel altijd terug.
[TIP] Tip: Sorteer metaalafval per soort en verwijder vervuiling voor hogere opbrengst.
Duurzaamheid en regels die je moet kennen
Recycling van metaalafval bespaart enorm veel energie en CO2, omdat je geen erts hoeft te winnen en te smelten; aluminium uit schroot scheelt tot wel 90% energie en ook staal, koper en RVS leveren grote klimaatwinst op. Door je metaal schoon en gescheiden in te leveren houd je hoogwaardige grondstoffen in de kringloop en verklein je de berg restafval. Tegelijk heb je te maken met regels die je werkbaar houden en boetes voorkomen. Bij het schrootbedrijf moet je je legitimeren en gaat uitbetaling meestal via de bank. Zakelijk vervoer je metaalafval alleen als je geregistreerd bent: in Nederland via de VIHB-lijst, in België met een erkenning als inzamelaar/transporteur en volgens de regionale milieuregels.
Gevaarlijke onderdelen zoals accu’s, gasflessen en oliehoudende delen lever je apart in en voor drukhouders geldt extra voorzichtigheid; grensoverschrijdend vervoer kan onder de EVOA-meldplicht vallen. Opslag doe je lek- en brandveilig, bij voorkeur overkapt en op een vloeistofdichte vloer, met duidelijke labels voor traceerbaarheid. Als je deze spelregels volgt, haal je meer waarde uit je metalen, werk je veilig en maak je echt het verschil voor het milieu.
Milieuwinst en CO2-besparing door recycling
Metalen recyclen levert directe klimaatwinst op, omdat je de energie-intensieve stap van ertswinning en primaire smelting overslaat. Aluminium uit schroot bespaart tot wel 90% energie, staal 60-70% en koper grofweg 65-85%, wat zich vertaalt in forse CO2-reducties. Je vermindert tegelijk mijnbouwdruk, landschapsschade en waterverbruik, en je voorkomt dat waardevolle materialen in de verbrandingsoven belanden. Hoe schoner en beter gescheiden je aanlevert, hoe efficiënter de sortering en smelt, met minder verlies en minder hulpstoffen.
Lokale verwerking verkleint transportkilometers, en als een smelterij draait op groene stroom daalt de footprint nog verder, zeker bij elektrische ovens. Door consequent te scheiden en hergebruik te overwegen waar dat kan, houd je hoogwaardige metalen in de kringloop en verlaag je blijvend je milieu-impact.
Wet- en regelgeving (legitimatie, registratie, VIHB)
Bij het inleveren van metaalafval moet je je altijd legitimeren; het schrootbedrijf registreert je gegevens en betaalt doorgaans via de bank. Handel en transport zijn vergunningplichtig zodra je het beroepsmatig doet. In Nederland moet je dan op de VIHB-lijst staan: die geldt voor inzamelaars, vervoerders, handelaars en bemiddelaars van afvalstoffen, inclusief metaalafval. Rijd je als bedrijf met eigen metaalafval, dan val je soms onder een vrijstelling, maar controleer of jouw ritten en hoeveelheden binnen de regels passen.
In België heb je een erkenning nodig als inzamelaar/transporteur/handelaar en werk je met begeleidingsdocumenten volgens de regionale regels. Voor gevaarlijke stromen, zoals loodaccu’s of gasflessen, gelden extra eisen. Bewaar weegbonnen en facturen voor je administratie en traceerbaarheid.
Tips om metaalafval te voorkomen en te verminderen
Metaalafval voorkomen begint bij je keuzes. Koop degelijk en repareerbaar, en kies het juiste materiaal voor de omgeving: RVS of aluminium bij vocht, thermisch verzinkt staal buiten. Onderhoud wat je hebt door te reinigen, smeren, roest snel te behandelen en metalen droog en geventileerd op te slaan. Plan slimmer: meet nauwkeurig, maak een zaagplan, gebruik standaardmaten en hergebruik profielen, platen en bevestigers waar het kan.
Deel of huur gereedschap, koop tweedehands en regel retourstromen voor restmateriaal. Beheer voorraad om overbestellen te voorkomen, organiseer je werkplek (5S) en houd een aparte bak met gelabelde reststukken. Lever schoon en gescheiden aan en doneer werkende items. Elke kilo die je voorkomt of hergebruikt is winst voor je portemonnee én het milieu.
Veelgestelde vragen over metaalafval
Wat is het belangrijkste om te weten over metaalafval?
Metaalafval omvat alle afgedankte metalen, van blik tot kabels. Het is waardevol door hoge recyclebaarheid en marktprijs. Verschil: ferro (magnetisch ijzer/staal) versus non-ferro (koper, aluminium, RVS). Bronnen: apparaten, bouw, voertuigen, leidingen.
Hoe begin je het beste met metaalafval?
Start met herkennen: magneettest voor ferro, kleurtest en vonkproef voor legeringen. Sorteer per metaalsoort en verwijder vervuiling. Bewaar droog en veilig. Lever in bij milieustraat, schrootbedrijf of container; vraag vooraf prijzen, legitimatie en weegbon.
Wat zijn veelgemaakte fouten bij metaalafval?
Veelgemaakte fouten: metalen niet scheiden, vervuiling laten zitten (verf, rubber, olie), RVS verwarren met staal, accu’s en gasflessen onveilig opslaan, zonder VIHB laten vervoeren, prijzen niet checken op LME-markt, geen weegbon vragen, container overbeladen.
